Kiedy myślimy o świętym Mikołaju, często przed oczami pojawia nam się postać starszego pana z siwą brodą, ubranego w czerwony strój, z workiem prezentów. Jednak prawdziwy święty Mikołaj był biskupem żyjącym w IV wieku, którego życie przepełnione było dobrocią i troską o innych. Ta niezwykła postać do dziś inspiruje miliony ludzi na całym świecie do dzielenia się z innymi i niesienia pomocy potrzebującym. Święty Mikołaj jest patronem dzieci, ubogich, panien na wydaniu, marynarzy, więźniów, kupców, piekarzy, podróżnych oraz wielu miast i krajów. Jego postać łączy w sobie autentyczność historyczną z piękną tradycją, która przetrwała wieki.
Życie i droga Świętego Mikołaja
Mikołaj urodził się około 270 roku w Patarze w Licji (obecnie Turcja) w zamożnej, chrześcijańskiej rodzinie. Jego rodzice długo modlili się o dziecko, a gdy w końcu Mikołaj przyszedł na świat, uznali to za szczególny dar od Boga. Już od najmłodszych lat Mikołaj wyróżniał się niezwykłą pobożnością i wrażliwością na ludzką krzywdę.
Gdy był jeszcze młodym człowiekiem, Mikołaj stracił rodziców podczas epidemii. Odziedziczył po nich znaczny majątek, ale zamiast prowadzić wygodne życie, postanowił wykorzystać odziedziczone bogactwo, by pomagać potrzebującym. Zdecydował się zostać duchownym i poświęcić swoje życie służbie Bogu i ludziom.
Wkrótce został biskupem Miry. To właśnie w tym mieście rozegrało się wiele wydarzeń, które przyczyniły się do jego późniejszej sławy. Jako biskup zasłynął z wielkiej dobroci, hojności i troski o najbiedniejszych. Działał często w ukryciu, starając się, by jego dobre uczynki pozostawały anonimowe.
Mikołaj żył w czasie prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Dioklecjana. Był więziony za wiarę, ale przetrwał te trudne czasy i doczekał momentu, gdy chrześcijaństwo zyskało wolność za panowania Konstantyna Wielkiego.
Zmarł 6 grudnia (prawdopodobnie w roku 342 lub 352) i został pochowany w Mirze. Jego grób szybko stał się miejscem pielgrzymek i cudów.
Dzieła i nauczanie
Święty Mikołaj nie pozostawił po sobie pism teologicznych, jak wielu innych świętych. Jego nauczanie wyrażało się przede wszystkim w czynach – w konkretnej pomocy bliźnim i w życiu zgodnym z Ewangelią.
Najważniejszym przesłaniem życia świętego Mikołaja jest idea bezinteresownego dawania. Mikołaj dawał nie oczekując niczego w zamian, często zachowując anonimowość, by obdarowani nie czuli się zobowiązani do wdzięczności. To piękna lekcja dla współczesnych chrześcijan – pomagajmy nie dla poklasku czy uznania, ale z autentycznej miłości do bliźniego.
Innym ważnym aspektem jego nauczania była obrona wiary i troska o prawdę. Według tradycji, Mikołaj uczestniczył w Soborze Nicejskim w 325 roku, gdzie zdecydowanie bronił prawdy o bóstwie Jezusa Chrystusa przeciwko herezji ariańskiej.
Szczególną cechą świętego Mikołaja była również odwaga w obronie niewinnych i niesłusznie oskarżonych. Wielokrotnie stawał w obronie osób skazanych na śmierć, ratując ich przed niesprawiedliwą karą.
Cuda i niezwykłe wydarzenia
Z postacią świętego Mikołaja związanych jest wiele niezwykłych historii i cudów. Najbardziej znana opowieść dotyczy trzech panien, których ojciec popadł w biedę i nie mógł zapewnić im posagu. Groziło im niecne życie. Mikołaj, dowiedziawszy się o ich trudnej sytuacji, pod osłoną nocy wrzucił przez okno trzy sakiewki ze złotem, zapewniając dziewczętom posag i ratując je przed niegodnym losem. Stąd wzięła się tradycja tajemniczych prezentów i Mikołaj stał się patronem panien szukających męża.
Inny słynny cud dotyczy uratowania trzech niesłusznie skazanych na śmierć oficerów. Mikołaj odważnie interweniował u cesarza Konstantyna, uzyskując ich ułaskawienie. Ta historia pokazuje go jako obrońcę sprawiedliwości i niewinnie oskarżonych.
Liczne opowieści mówią także o ratowaniu przez Mikołaja marynarzy podczas sztormów. Według legendy, gdy wzywano jego pomocy podczas burzy, często pojawiał się na pokładzie statku i kierował nim bezpiecznie do portu. Dlatego jest patronem marynarzy i podróżujących.
Po śmierci Mikołaja z jego grobu wypłynęła pachnąca, uzdrawiająca substancja zwana mirrą. To niezwykłe zjawisko trwa podobno do dziś w miejscu spoczynku jego relikwii w Bari we Włoszech, gdzie zostały przeniesione w XI wieku.
Dziedzictwo i kult Świętego Mikołaja
Kult świętego Mikołaja rozprzestrzenił się szybko po całym chrześcijańskim świecie. Szczególnie silny był w Bizancjum, Rosji, Holandii i Włoszech. W średniowieczu był jednym z najbardziej czczonych świętych w Europie.
W 1087 roku, gdy Mirze zagrażali muzułmanie, włoscy kupcy przewieźli relikwie świętego do Bari we Włoszech, gdzie do dziś znajdują się w specjalnie wybudowanej bazylice. Stamtąd kult rozprzestrzenił się na całą zachodnią Europę.
W Polsce kult św. Mikołaja był bardzo popularny już od średniowiecza. Wiele kościołów nosi jego wezwanie, a imię Mikołaj przez wieki należało do najpopularniejszych męskich imion.
Tradycja obdarowywania prezentami w dzień świętego Mikołaja (6 grudnia) przetrwała do naszych czasów. W niektórych regionach Polski i Europy to właśnie w wigilię tego dnia dzieci otrzymują prezenty. To piękny zwyczaj, który przypomina o wartości bezinteresownego dawania i dzielenia się z innymi.
W różnych krajach postać świętego Mikołaja przybierała różne formy. W Stanach Zjednoczonych przekształciła się w świeckiego Santa Clausa, a w Wielkiej Brytanii w Father Christmas. Warto jednak pamiętać o prawdziwym biskupie z Miry, którego autentyczne życie jest o wiele bardziej inspirujące niż komercyjne wizerunki.
Jak dziś naśladować św. Mikołaja?
Święty Mikołaj uczy nas, że dawanie jest większą radością niż branie. Możemy naśladować go w codziennym życiu przez:
- Bezinteresowną pomoc potrzebującym, bez oczekiwania na podziękowania czy rozgłos
- Szczególną troskę o dzieci i ich potrzeby
- Odważne stawanie w obronie prawdy i sprawiedliwości
- Hojność nie tylko materialną, ale także w okazywaniu życzliwości i dobroci
- Rozwijanie wrażliwości na potrzeby innych i aktywne reagowanie na ludzką biedę
Każdy gest dobroci, każda bezinteresowna pomoc jest kontynuacją dzieła tego wielkiego świętego.
Święty Mikołaj pokazuje nam, że prawdziwa chrześcijańska wiara wyraża się w konkretnych czynach miłosierdzia. Jego życie jest dowodem, że jeden człowiek kierujący się miłością może zmienić świat wokół siebie i inspirować kolejne pokolenia przez stulecia.
W świecie pełnym konsumpcjonizmu i egoizmu, postać autentycznego świętego Mikołaja przypomina nam o prawdziwym znaczeniu świąt i całego naszego życia – o miłości, która wyraża się w dzieleniu się i trosce o innych. Naśladujmy go nie tylko od święta, ale w każdym dniu naszego życia!