Choć często myślimy o świętych jako o postaciach odległych w czasie i miejscu, święty Tomasz jest nam bliższy, niż mogłoby się wydawać. Ten apostoł Jezusa, znany również jako „Niewierny Tomasz”, jest patronem architektów, budowniczych, stolarzy, geometrów, kamieniarzy oraz teologów. Jego historia przypomina nam, że wątpliwości są częścią ludzkiej natury i drogi wiary. Może właśnie dlatego postać świętego Tomasza przemawia do nas szczególnie w dzisiejszych czasach, gdy tak wielu z nas szuka namacalnych dowodów i odpowiedzi na nurtujące pytania.
Życie i droga Świętego Tomasza
O życiu świętego Tomasza przed spotkaniem z Jezusem wiemy stosunkowo niewiele. Ewangelie wymieniają go wśród dwunastu apostołów wybranych przez Chrystusa. Imię Tomasz (Didymos) pochodzi z języka aramejskiego i oznacza „bliźniak”, choć nie wiemy, czy rzeczywiście miał brata bliźniaka.
W Ewangelii świętego Jana odnajdujemy kilka kluczowych momentów, które rzucają światło na osobowość Tomasza. Był człowiekiem odważnym i oddanym Jezusowi. Gdy Chrystus zamierzał udać się do Betanii, mimo zagrożenia ze strony wrogów, to właśnie Tomasz powiedział do pozostałych uczniów: „Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć” (J 11,16). Te słowa świadczą o jego gotowości do poświęcenia i głębokim przywiązaniu do Mistrza.
Najbardziej znany epizod z życia świętego Tomasza rozegrał się jednak po zmartwychwstaniu Jezusa. Gdy inni apostołowie oznajmili mu, że widzieli zmartwychwstałego Pana, odpowiedział: „Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę” (J 20,25). Osiem dni później, gdy Jezus ponownie ukazał się apostołom, zwrócił się bezpośrednio do Tomasza, pokazując mu swoje rany i mówiąc: „Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż ją do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym” (J 20,27).
W odpowiedzi Tomasz wypowiedział jedno z najpiękniejszych wyznań wiary w Piśmie Świętym: „Pan mój i Bóg mój!” (J 20,28). To świadectwo stało się fundamentem chrześcijańskiej wiary w bóstwo Chrystusa.
Dzieła i nauczanie
Po Wniebowstąpieniu Jezusa, Tomasz, podobnie jak inni apostołowie, poświęcił swoje życie głoszeniu Ewangelii. Według tradycji chrześcijańskiej, wyruszył z misją ewangelizacyjną na Wschód, docierając aż do Indii, gdzie miał założyć pierwszy Kościół chrześcijański na subkontynencie indyjskim. Do dziś w południowych Indiach istnieje społeczność „chrześcijan świętego Tomasza”, którzy swoją tradycję wywodzą bezpośrednio od nauczania apostoła.
Choć nie pozostawił po sobie pism, które weszłyby do kanonu Nowego Testamentu, istnieje apokryficzna „Ewangelia Tomasza” – zbiór przypisywanych Jezusowi powiedzeń, który jednak nie jest uznawany przez Kościół za natchniony. Nie zmienia to faktu, że najważniejszym „dziełem” świętego Tomasza było założenie wspólnot chrześcijańskich w miejscach odległych od Jerozolimy.
Nauczanie świętego Tomasza, jakie możemy odczytać z kart Ewangelii, przypomina nam, że:
- Wiara często rodzi się z wątpliwości i pytań
- Bóg nie odrzuca tych, którzy szczerze poszukują i zadają pytania
- Osobiste spotkanie z Chrystusem przemienia życie
- Prawdziwa wiara prowadzi do działania i poświęcenia
Cuda i niezwykłe wydarzenia
Tradycja chrześcijańska przypisuje świętemu Tomaszowi wiele cudów, szczególnie tych, które miały miejsce podczas jego misji w Indiach. Według apokryficznych „Dziejów Tomasza”, apostoł miał uzdrawiać chorych, wskrzeszać zmarłych i nawracać niewierzących poprzez niezwykłe znaki.
Jeden z najsłynniejszych cudów związanych z Tomaszem dotyczy indyjskiego króla Gondofora. Według legendy, Tomasz został zatrudniony przez władcę do zbudowania wspaniałego pałacu. Apostoł jednak rozdał powierzone mu pieniądze ubogim. Gdy król dowiedział się o tym, wtrącił Tomasza do więzienia. Jednak później objawiono królowi, że Tomasz rzeczywiście zbudował pałac – ale w niebie, poprzez swoje uczynki miłosierdzia. Pod wpływem tego objawienia król nawrócił się na chrześcijaństwo.
Po śmierci męczeńskiej Tomasza, jego relikwie stały się źródłem wielu cudów. W V wieku zostały przeniesione do Edessy (dzisiejsza Turcja), a później do włoskiego miasta Ortona, gdzie są czczone do dzisiaj. Wierni pielgrzymujący do jego relikwii wielokrotnie doświadczali uzdrowień i duchowych łask, co przyczyniło się do rozpowszechnienia kultu świętego w całym chrześcijańskim świecie.
Dziedzictwo i kult Świętego Tomasza
Święty Tomasz jest postacią, która przemawia do nas szczególnie silnie w czasach poszukiwań i pytań. Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 3 lipca. Jako patron architektów i budowniczych jest często przedstawiany w sztuce sakralnej z węgielnicą lub innymi narzędziami budowlanymi.
Najważniejsze miejsca kultu świętego Tomasza to:
- Bazylika św. Tomasza w Chennai (dawny Madras) w Indiach, gdzie według tradycji został pochowany
- Katedra w Ortonie we Włoszech, gdzie obecnie przechowywane są jego relikwie
- Kościół św. Tomasza w Jerozolimie, upamiętniający miejsce, gdzie apostoł wyznał wiarę w zmartwychwstałego Chrystusa
Jak możemy naśladować świętego Tomasza w naszym codziennym życiu? Przede wszystkim nie bójmy się pytań i wątpliwości – jeśli są szczere i wynikają z pragnienia poznania prawdy. Tomasz pokazuje nam, że można przejść drogę od zwątpienia do głębokiej wiary. Możemy też uczyć się od niego odwagi w głoszeniu Ewangelii nawet w trudnych i odległych miejscach oraz gotowości do poświęcenia.
Modlitwa do świętego Tomasza
W trudnych chwilach zwątpienia możemy zwracać się do świętego Tomasza z prostą modlitwą:
„Święty Tomaszu, który przeszedłeś drogę od wątpliwości do głębokiej wiary, pomóż mi w chwilach zwątpienia. Wyproś mi łaskę zaufania Bogu nawet wtedy, gdy nie widzę i nie rozumiem Jego działania. Naucz mnie odwagi w wyznawaniu wiary i gorliwości w budowaniu Królestwa Bożego na ziemi. Amen.”
Życie świętego Tomasza przypomina nam, że droga wiary nie zawsze jest prosta i często wiedzie przez pytania i wątpliwości. Jednak właśnie dzięki szczeremu poszukiwaniu prawdy możemy, podobnie jak on, dojść do głębokiego osobistego spotkania z Chrystusem i wyznać: „Pan mój i Bóg mój!”. W świecie pełnym niepewności przykład świętego Tomasza pokazuje, że wątpliwości nie muszą być przeszkodą na drodze wiary – mogą stać się jej kamieniem węgielnym, jeśli prowadzą nas do osobistego spotkania z Bogiem.